Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii na temat ogniska pryszczycy w Niemczech.
W dniu 10 stycznia 2025 r. niemieckie służby weterynaryjne poinformowały o stwierdzeniu pierwszego od 37 lat przypadku pryszczycy u trzech wołów domowych (water Buffalo; Bubalus bubalis), utrzymywanych hobbystycznie w gospodarstwie liczącym łącznie 14 sztuk zwierząt. Gospodarstwo zlokalizowane jest w odległości około 70 km od granicy z Polską, w gminie Hoppegarten, w powiecie Maerkisch-Oderland, kraj związkowy Brandenburgia. Władze Brandenburgii wprowadziły 72-godzinny zakaz przemieszczeń zwierząt, obowiązujący od 11 stycznia br. Wyznaczono obszary objęte ograniczeniami: zapowietrzony w promieniu 3 km od ogniska oraz zagrożony w promieniu 10 km wokół ogniska. Rozpoczęto dochodzenie epidemiologiczne w celu ustalenia źródła choroby. W promieniu 1 km uśmiercono wszystkie zwierzęta z gatunków wrażliwych.
Pryszczyca (Foot and mouth disease - FMD) jest zakaźną i zaraźliwą chorobą wirusową zwierząt parzystokopytnych domowych oraz dzikich. Na zakażenie najbardziej wrażliwe jest bydło, następnie świnie, owce i kozy. Chorobę wywołuje wirus z rodzaju Aphtovirus należący do rodziny Picornaviridae. Kraj, w którym wystąpi FMD, narażony jest na bardzo duże straty ekonomiczne w przemyśle mięsnym oraz hodowli, a także obowiązkową likwidację stad, w których stwierdzono zakażenie.
Choroba nie jest groźna dla ludzi.
Drogi zakażenia:
Zakażone zwierzęta wydalają wirus z wydychanym powietrzem, wydzielinami oraz wydalinami. Największa koncentracja wirusa znajduje się w płynie surowiczym i nabłonku pojawiających się pęcherzy. Zwierzęta mogą być nosicielami wirusa nawet do kilku lat.
Źródła zakażenia:
- zakażone zwierzęta,
- ślina, mleko, kał, pasza, woda, żłoby, podłogi, pastwiska, skóra, wełna,
- mięso i jego przetwory nie poddane odpowiedniej obróbce,
- nasienie i zarodki,
- wektory mechaniczne: środki transportu, narzędzia i sprzęt używany przy pracy ze zwierzętami wrażliwymi, ręce, odzież i obuwie obsługi, gryzonie, ptaki,
- odpadki kuchenne.
Ochrona zwierząt przed chorobą
W celu ochrony stada przez wniknięciem wirusa pryszczycy należy pamiętać, żeby zwierzęta wprowadzane do stad muszą pochodzić z wiadomego źródła i być oznakowanie, a jeżeli pochodzą z innego kraju - zaopatrzone w świadectwo zdrowia potwierdzające ich pochodzenie i status zdrowotny. Należy bezwzględnie przestrzegać zasad bioasekuracji.
Występowanie pryszczycy w Polsce
Ostatni przypadek FMD w Polsce stwierdzono w 1971 r. Polska jest uznana za kraj urzędowo wolny od tej choroby przez Światową Organizację Zdrowia Zwierząt (WOAH).
W związku z sytuacją epidemiologiczną w Niemczech, na terenie województw graniczących z Niemcami wprowadzone zostały rygorystyczne kontrole transportów zwierząt wjeżdżające na terytorium Polski. Kontrole prowadzone są przez Policję, Straż Graniczną, Inspekcję Transportu Drogowego, Krajową Administrację Skarbową, we współpracy z Inspekcją Weterynaryjną. Uchybienia w transporcie przesyłek zwierząt, w tym niekompletna dokumentacja lub jej brak, może spowodować zakaz dalszego transportu zwierząt oraz dotkliwe skutki dla organizatora transportu, w tym nakaz zabicia zwierząt.
Choroba niebieskiego języka - poważne zagrożenie dla Twojego stada
Polska posiada status kraju wolnego od choroby niebieskiego języka (BT).
Każde państwo członkowskie UE musi posiadać aktualny wykaz terytoriów lub stref informujących o statusie względem choroby niebieskiego języka.
Choroba nie przenosi się na inne gatunki zwierząt gospodarskich i domowych oraz na ludzi.
Wystąpienie choroby powoduje duże ograniczenia w przemieszczaniu zwierząt z gatunków wrażliwych.
Choroba niebieskiego języka (Bluetongue) jest zakaźną wirusową chorobą przeżuwaczy, zarówno domowych jak i dzikich.
Więcej informacji dot. objawów i ochrony zwierząt przed chorobą:
https://www.wetgiw.gov.pl/nadzor-weterynaryjny/o-chorobie-niebieskiego-jezyka
Zwierzęta nie zarażają się bezpośrednio od siebie, a jedynym wektorem są owady kłująco-ssące kuczmany (Culicoides).
Choroba niebieskiego języka (Bluetongue) jest zakaźną wirusową chorobą przeżuwaczy, zarówno domowych jak i dzikich.
Polska posiada status kraju wolnego od choroby niebieskiego języka (BT).
Każde państwo członkowskie UE musi posiadać aktualny wykaz terytoriów lub stref informujących o statusie względem choroby niebieskiego języka.
Choroba nie przenosi się na inne gatunki zwierząt gospodarskich i domowych oraz na ludzi.
Wystąpienie choroby powoduje duże ograniczenia w przemieszczaniu zwierząt z gatunków wrażliwych.
Objawy choroby niebieskiego języka u przeżuwaczy:
- gorączka,
- obrzęk warg, powiek, małżowin usznych,
- owrzodzenie warg, opuszki zębowej, niekiedy języka,
- duszność, ślinotok, obfity wypływ z nosa,
- przekrwiony, obrzękły, siny i wystający z jamy ustnej język,
- zapalenie koronki i tworzywa racic, kulawizna,
- ronienia, rodzenie zdeformowanych płodów.
Choroba może przebiegać od zakażenia bezobjawowego lub postaci przewlekłej do nadostrej i ostrej.
W celu ochrony zwierząt przed chorobą należy:
- wystrzegać się zakupu zwierząt pochodzących z niewiadomego źródła, a w przypadku zakupu zwierząt spoza Polski wybierać te, które pochodzą z krajów wolnych od BT,
- zapewnić okresowe wizyty lekarza weterynarii w gospodarstwie,
- w okresie aktywności owadów (od wiosny do jesieni) zapewnić ochronę przed kuczmanami i zwalczać owady w pomieszczeniach inwentarskich.
Na terytorium Polski choroba niebieskiego języka podlega obowiązkowi zwalczania.
Zgłoszenie podejrzenia wystąpienia choroby niebieskiego języka, zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 roku o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt jest obowiązkiem, którego niedopełnienie stanowi wykroczenie.
W przypadku wystąpienia choroby niebieskiego języka obszar objęty programem likwidacji zakażenia obejmuje gospodarstwa zlokalizowane w promieniu 150 km od gospodarstwa, w którym potwierdzono obecność
wirusa.
W związku ze zwiększoną ilością ognisk choroby niebieskiego języka w krajach Europy Zachodniej i zagrożeniem wystąpienia zakażeń zwierząt w Polsce, Powiatowy Lekarz Weterynarii w Toruniu przekazuje podstawowe informacje na temat choroby, oraz działaniach przeciwdziałających jej wystąpieniu w hodowli.
Choroba niebieskiego języka jest wirusową chorobą zakaźną występującą u przeżuwaczy zarówno domowych (bydło, owce kozy) jak i dzikich (sarny, jelenie, łosie). Zwierzęta zarażają się poprzez owady kłująco-ssące (muchówki, kuczmany) oraz poprzez krew lub nasienie.
U bydła przebieg choroby jest łagodny bądź nawet bezobjawowy. Cechuje ją długi okres wylęgania (od zakażenia do wystąpienia objawów chorobowych) tj. 60 - 80 dni. Objawy, jeśli występują, mają postać: gorączki, ślinotoku, zaczerwienienia i obrzęku błony śluzowej jamy ustnej, owrzodzeń w jamie ustnej, zapalenia koronki i tworzywa racic będącego przyczyną kulawizny, ronień i deformacji cieląt
U owiec przebieg jest zróżnicowany i zwykle cięższy. Objawy to: bardzo wysoka temperatura ciała 41-42oC, spadek kondycji, posmutnienie, depresja i utrata mleczności, obrzęk warg, powiek i małżowin usznych, silne zaczerwienienie błony śluzowej policzków i jamy nosowej, drobne wybroczyny pod śluzówką jamy ustnej i nosowej, owrzodzenie warg, opuszki zębowej oraz w niektórych przypadkach języka, duszność, ślinotok, obfity wypływ z nosa, początkowo surowiczy, następnie śluzowo-ropny i krwawy, wymioty mogące być przyczyną zachłystowego zapalenia płuc, przekrwiony, obrzękły, siny i wystający z jamy ustnej język, biegunka, kał z domieszką krwi, kulawizna jako następstwo zapalenia koronki i tworzywa racic, możliwe zapalenie płuc i zwyrodnienie mięśni, ciężarne samice mogą rodzić martwe lub zdeformowane jagnięta.
Wirus choroby niebieskiego języka szerzy się najintensywniej w okresach dużej aktywności owadów krwiopijnych odpowiedzialnych za jego przenoszenie (w polskich warunkach klimatycznych maj – czerwiec oraz wrzesień – październik).
Brak jest skutecznego leczenia, możliwe jest stosowanie szczepionek.
Na terytorium Polski choroba niebieskiego języka podlega obowiązkowi zwalczania.
Mając świadomość wysokiego ryzyka wystąpienia zakażeń w Polsce należy dołożyć wszelkich starań celem zminimalizowania tego zagrożenia.. Dlatego też podmioty zajmujące się handlem w szczególności bydłem oraz ich transportem powinny wykazać się dużą odpowiedzialnością w wykonywaniu działalności.
Hodowcy w celu ochrony zwierząt przed chorobą powinni:
- wystrzegać się zakupu zwierząt pochodzących z niewiadomego źródła, bez świadectwa zdrowia,
- zapewnić okresowe wizyty lekarza weterynarii w gospodarstwie,
- zwalczać owady w pomieszczeniach inwentarskich, w których przebywają zwierzęta,
- w przypadku zauważenia objawów nasuwających podejrzenie choroby zakaźnej niezwłocznie zgłosić ten fakt powiatowemu lekarzowi weterynarii bezpośrednio lub za pośrednictwem lekarza weterynarii weterynarii opiekującego się gospodarstwem albo wójta (burmistrza, prezydenta miasta) - obowiązek ustawowy
Choroba nie przenosi się na inne gatunki zwierząt gospodarskich i domowych oraz na ludzi, co oznacza, że mięso, mleko, skóry i wełna oraz inne produkty pochodzące od przeżuwaczy nie stanowią zagrożenia dla ludzi.